ศูนย์เศรษฐกิจพอเพียงเวียงเชียงช้าง

ประวัติและตำนานเวียงเชียงช้าง

แหล่งโบราณเวียงเชียงช้าง ตั้งอยู่ หมู่ที่ 10 บ้านดงตะเคียน ตำบลเจริญเมือง อำเภออำเภอพาน จังหวัดเชียงราย รหัสไปรษณีย์ 57120

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

ชุมชนโบราณ เมืองโบราณ อุทยานประวัติศาสตร์

เวียงเชียงช้าง ตั้งอยู่บนเนินขอบแอ่งที่ราบดอยปุย-ดอยแม่แก้วด้านตะวันตก บนฝั่งขวาห้วยดงตะเคียน ห่งประมาณ 200 เมตร กำแพงเมือง-คูเมืองยังคงสภาพสมบูรณ์ มีคูขุดลึกและคันดินถมสองข้างเป็นแนวล้อมรอบบนเนินสูง รูปร่างกำแพงเมือง-คูเมืองล้อมรอบบริเวณเป็นรูปคล้ายถั่วลิสง 1 ชั้น จำนวน 2 วง เป็นแบบเมืองป้อมภูเขา คูเมืองลึกชันมีคันดินประกบด้านนอกและด้านใน ใช้ประโยชน์ในการป้องกัน การตั้งถิ่นฐานเป็นลักษณะที่แยกตัวออกมาจากกลุ่มเมืองในแอ่งที่ราบเชียงราย-พะเยา โดยครอบครองที่ราบทำนาภายในแอ่งที่ราบดอยปุย-ดอยแม่แก้วทั้งหมด และมีปราการธรรมชาติที่เป็นทิวเขาสูงชันล้อมรอบทั้งสามด้าน

วัตถุที่พบในพื้นที่ และบริเวณใกล้เคียง

แหล่งอ้างอิง

https://culturalenvi.onep.go.th/site/detail/4902
shorturl.at/lABRZ

ประวัติที่รวบรวมประวัติเวียงเชียงช้าง ปัจจุบัน คือหมู่บ้านคงคะเคียน ต.เจริญเมือง อ.พาน จ.เชียงราย

 คณะครูโรงเรียนบ้านป่าบง บ้านโป่งแดง ป่าแดงวิทยา

รวบรวมและเรียบเรียง

ประวัติเวียงเชียงช้างปัจจุบัน คือหมู่บ้านดงตะเคียน ต.เจริญเมือง อ.พาน จ.เชียงรายประมาณ พ.ศ.1639 สมัยพญาจอมธรรมครองอาณาจักรภูกามยาว หรือ รัฐพะเยา มีพันนา 36 พันนา( 1 พันนา เท่ากับ 5,000 หลังดา) เวียงเชียงช้าง เป็น สุดเขตแเดนทางทิศเหนือ เป็นพันนาหนึ่งของอาณาจักรภูกามยาวได้ชื่อว่า เป็นพื้นที่อุดมสมบูรณ์ มีขุนน้ำและแหล่งน้ำกว้างใหญ่มีขุนเขารายล้อมเพื่อเป็นปราการธรรมชาติเป็นแหล่งในการเลี้ยงช้าง ขุนเจืองธรรมิกราช เป็นพระราชโอรสของพญาจอมธรรม เป็น พระมหากมัตริย์ ลำดับที่ 2 เมื่อพระองค์ได้ 16 พระชันมาได้เเด็จไปคล้องช้าง ที่เวียงเชียงช้าง

(บางตำนานกล่าวว่าเมืองน่าน) ขุนเจืองธรรมิกราชเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงแสนยานุภาพทางด้านทหารมากที่สุด สามารถรวบรวมและเป็นใหญ่แถบลิ้น 6 ประเทศในอนุภูมิภาคแม่น้ำโขง ทรงขยายพระอำนางตั้งแต่อาณาจักรภูกามยาว (รัฐพะเยา) อาณาจักร โยนก (รัฐหิรัญเงินยาง) อาณาจักรล้านช้าง (หลวงพระบาง) อาณาจักรใดแวด (รัฐแกว หรือปัจจุบันคือ เวียดนามตอนเหนือ เป็นต้น ทรงมีพระนามใช้เรียกถึง 33 พระนาม พระองค์ทรงเป็นมหาราช จนชนชาติต่าง ๆ

ขุนเจืองธรรมิกราชทรงครองราชย์ ขณะพระชนมายุ 37 พระชันษา พระองค์ได้เกณฑ์เอาชายจกรรจ์ และช้างจากเวียงเชียงช้างไปช่วยรบกับเมืองแกวประกัน (วียดนามเหนือ) ได้รับชัยชนะ เมื่อ
พ.ศ. 1677 และทรงสารรคตใน สนามรบ ด้วยวัย 67 พระชันษาในต่างแคน และเหล่าทหารเข้าต่อสู้และแย่งพระศพได้แล้วนำกลับมา ณ เมืองหิรัญเงินยาง

จุลศักราช 624 พ.ศ.1805 พญามังราย(เม็งราย) ได้สร้างเมืองเชียงราย และพ.ส.1819 พญามังรายยกกำลังมาประชิดแดนภูกามยาวของพญางำเมือง พญามังรายให้อ้ายฟ้าไปเจรจาข่าวพญางำเมืองเห็นว่าพญามังรายเป็นสหาย จึงยกกองทัพออกมาต้อนรับโดยธรรมจึงไม่ได้สู้วบกัน พญางำเมืองจึงบำเหน็จเมืองแช่พราน เมืองเชียงเคี๋ยน และเมืองเชียงช้างให้พญามังราย

ขุนคำถือ เป็นกษัตริย์ผู้ตรองนครรัฐพะเยาองค์สุดท้ายต่อมาพญาคำฟูกษัตริย์ราชวงศ์ด้านนาได้ยกกำลังเข้าบุกเข้าโจมตีรัฐพะเยา ใน พ.ศ.1881 พญาคำฟู ได้รับความร่วมมือจากเมืองปัวแห่งรัฐน่าน ทำให้รัฐพะเขาตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนา

พ.ศ. 2101 ล้านนาเกิดภัยสงครามถูกบุเรงนอง กษัตริย์ของพม่ายึด ได้ชาวเชียงใหม่และหัวเมืองทั้งหมด รวมทั้งชาวเวียงเชียงช้าง พากันอพยพหนีภัย ที่หนีไม่ทันก็ถูกกวาดต้อน ไปอยู่ถิ่นพม่า จนในเวียงอื่นๆ ในเมืองพานก็ร้างกลายเป็นที่อยู่ของชาวป่า

พ.ค.2314 จ่าบุญมา ข้าราชการเชียงใหม่และเจ้ากาวิละลูกเจ้าฟ้าเมืองลำปางได้สวามิภักดิ์ต่อสมเด็จพระเจ้าตากสินโดยขอความช่วยเหลือจากกษัตริย์สยามให้ส่งกองทัพไปช่วยตีพม่าในล้านนา